3 onmisbare competentiegroepen

4 november 2021
Leestijd: 4 minuten

Deel op LinkedIn

3 onmisbare competentiegroepen van projectmanagement

Zoals bij alle andere vakgebieden vraagt ook projectmanagement specifieke competenties van de projectmanager om projecten succesvol uit te voeren. Deze competenties maken een persoon effectiever in het uitoefenen van het vak. We hebben het hier dus over praktische vaardigheden (zoals plannen en communiceren) en niet over persoonlijke eigenschappen (zoals intelligentie en eerlijkheid). Waarom zijn deze allemaal zo onmisbaar?

Wat is Projectmanagement?

Projectmanagement is een deelvakgebied binnen het meeromvattende ‘management’ vakgebied. Volgens de ISO 9000:2015 norm zijn deze begrippen tegenwoordig als volgt gedefinieerd:

Management: gecoördineerde activiteiten om een organisatie te sturen en te beheersen.
Projectmanagement: het plannen, organiseren, monitoren, beheersen van en rapporteren over alle aspecten van een project, en de motivatie van allen die erbij betrokken zijn om de projectdoelstellingen te bereiken.

Beide definities leunen (nog altijd) sterk op de klassieke definities van Henri Fayol. Volgens Fayol bestaat ‘managen’ namelijk uit ‘plannen, organiseren, coördineren, aansturen en beheersen’:

Plannen: de toekomst verkennen en de te nemen acties bepalen
Organiseren: de structuur van autoriteit en verantwoordelijkheid bepalen
Coördineren: de volgordelijkheid en timing van activiteiten bepalen
Aansturen: de plannen omzetten in actie
Beheersen: het werk monitoren en bijsturen op basis van regels en gegeven opdrachten

In de modernere geschiedenis bestaat ‘managen’ volgens Mintzberg uit ‘gedragingen die samengevat kunnen worden in rollen’. Deze (10) rollen heeft hij gecategoriseerd in de volgende (3) rolgroeperingen:

Interpersoonlijk: Voorman, Leider, Contactpersoon
Informatieverspreiding: Bewaker, Verspreider, Voorlichter
Besluitvorming: Ondernemer, Verstoringshandelaar, Middelenbeheerder, Onderhandelaar

Combinatie hard en softskills van belang

Uit de naamgeving van de rollen en de rolgroeperingen blijkt al dat de klassieke definitie van Fayol de lading onvoldoende afdekt. Waar Fayol puur de technische managementcompetenties (lees: de hard skills) erkent, geeft Mintzberg aan dat ook gedragsmatige managementcompetenties (lees: de soft skills) van groot belang zijn.

Sinds het begin van de 21e eeuw zijn binnen projectmanagement tevens de contextuele managementcompetenties belangrijker geworden. Door alsmaar toenemende klanteisen, kortere doorlooptijden en toenemende productdiversiteit dient de omgeving vroegtijdig betrokken te worden in een project.

Projectmanagement volgens IPMA en PMI - Ontstaan van 3 competentiegroepen

Wat zeggen de toonaangevende belangenverenigingen eigenlijk over deze competentiegroepen in hun standaarden? De International Project Management Association (IPMA) hanteert een zogenaamd Eye of Competence (Zie IPMA (2015), IPMA Individual Competence Baseline Versie 4.0,) op basis van de 3 competentiegroepen voor projectmanagement:

Perspective (= Contextueel): de methoden, gereedschappen en technieken waarmee individuen met hun omgeving kunnen interacteren
Practice (= Technisch): de methoden, gereedschappen en technieken die worden toegepast in succesvolle projecten
People (= Gedragsmatig): de (inter)persoonlijke competenties om succesvol een project te kunnen leiden / er aan deel te nemen

Het Project Management Institute (PMI) hanteert een vergelijkbare Talent Triangle (Zie PMI (2017), A Guide to the project management body of knowledge - Sixth Edition) op basis van de 3 competentiegroepen voor projectmanagement:

Strategic and Business Management (= Contextueel): bedrijfskundig-georiënteerde vaardigheden
Technical Project Management (= Technisch): domeinexpertise
Leadership (= Gedragsmatig): competenties in begeleiden en motiveren

Alle competentiegroepen zijn belangrijk

Hoe kijkt Mikrocentrum aan tegen de verschillende competentiegroepen? Binnen de technische maakindustrie is het geen uitzondering meer dat technisch opgeleide werknemers, naast techniek en innovatie ook de managementverantwoordelijkheden van een project uitvoeren en beheren. Dit vindt plaats op alle niveaus. Bij Mikrocentrum besteden we daarom aandacht aan ALLE competentiegroepen, ieder op z'n eigen manier.

Gedragsmatige managementcompetenties

Deze competenties krijgen bij ons veel aandacht omdat wij gedrag en opdoen van vaardigheden belangrijk vinden. We zien dit als de olie tussen de radartjes die zorgt dat alles ook soepel verloopt. Zo leren we onze cursisten bijvoorbeeld om inhoudelijke en procedurele conflicten wel (en goed) aan te gaan, feedback te geven en te nemen en een goed gesprek te voeren. Ze krijgen zicht op hun persoonlijke kwaliteiten en aandachtspunten in relatie tot projectmanagement.

Technische managementcompetenties

Daarnaast dragen we veel kennis over en doet men vaardigheden op over de technische managementcompetenties die de technische projectleider de onmisbare tools geeft om het project te beheren. Deze competenties zijn niet alleen op korte termijn nodig om resultaat te boeken, maar ook op langere termijn nodig om de volwassenheid van de organisatie te verhogen. Zonder bijvoorbeeld professioneel wijzigingsbeheer komt er van goede standaarden weinig terecht en kan iedere projectleider steeds weer zelf het wiel gaan uitvinden.

Contextuele managementcompetenties

Als laatste besteden we ook voldoende tijd aan de contextuele managementcompetenties. Wie zijn onze stakeholders en hoe gaan we zo efficiënt en effectief mogelijk met hen communiceren? Hoe gaan we zo goed mogelijk gebruik maken van de beschikbare systemen en processen uit de projectomgeving? Dit en meer leert u op het gebied van contextuele managementcompetenties in onze projectmanagementcursussen. Bekijk het overzicht per cursus

Groei met een van onze cursussen naar de rol van projectleider!

Bekijk ons cursusaanbod

Over de schrijver

3 onmisbare competentiegroepen van projectmanagement